Το 1834, εφτά αξιωματούχοι μοιράζονταν την εξουσία: ο νομάρχης, ο μητροπολίτης, ο έφορος, ο ταμίας, ο χωροφύλακας, ο επικεφαλής της Υγειονομικής Υπηρεσίας, ο επικεφαλής του Σώματος Μηχανισμών. Οι αποφάσεις των δημοτικών αρχών ίσχυαν, αν εγκρίνονταν από το νομάρχη. Για την επιβολή δημοτικών φόρων χρειαζόταν βασιλική άδεια.

 

Ο 1ος δήμαρχος της Αθήνας, Ανάργυρος Πετράκης, απολύθηκε από τους Βαυαρούς. Ο 2ος, Δημήτριος Καλλιφρονάς, φυλακίστηκε. Ο 21ος, ο Αμβρόσιος Πλυτάς, παραλίγο να εκτελεστεί από τις γερμανικές αρχές κατοχής.

Γυναίκες – όσες είχαν συμπληρώσει τα 30 χρόνια και γνώριζαν ανάγνωση και γραφή – ψήφισαν 1η φορά στις εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου 1934.

Το 1934 εκλέγονται οι πρώτοι «κόκκινοι δήμαρχοι», με πιο χαρακτηριστική περίπτωση το Δημήτριο Παρτσαλίδη, στην Καβάλα.

Το 1964, στα Γιάννενα, ο νεοεκλεγείς δήμαρχος, Γιώργος Μελανίδης, πεθαίνει από ανακοπή καρδιάς στην τελετή ορκωμοσίας του…

Η καθιέρωση από το 1975 και μετά, ενός πλειοψηφικού συστήματος δύο γύρων για την εκλογή των δημάρχων (τροποποιήθηκε το 1982 σε ό,τι αφορά την κατανομή των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου) διαφοροποιεί τις δημοτικές εκλογές από όλες τις άλλες εκλογικές αναμετρήσεις: Ενισχύει τις τάσεις αυτόνομης παρουσίας στον 1ο γύρο, αλλά ταυτόχρονα οδηγεί, κατά το 2ο γύρο, σε μία – εξαναγκαστικά – διπολική αναμέτρηση.

 

Κατά την 1η περίοδο που ακολούθησε τη μεταπολίτευση του 1974, οι δημοτικές εκλογές διενεργήθηκαν σχεδόν πάντα έναν περίπου χρόνο μετά τις γενικές βουλευτικές εκλογές.

Η «έκπληξη» των δημοτικών εκλογών του 1986 ήταν, κυρίως, το αποτέλεσμα στους 3 μεγάλους δήμους, το οποίο στον πρώτο γύρο απέδειξε τη σαφή υπεροχή της Ν.Δ. έναντι του ΠΑΣΟΚ και στον δεύτερο ανέτρεψε μία από τις πιο ακλόνητες σταθερές της ελληνικής εκλογικής συμπεριφοράς: Την αυτόματη συμπόρευση ΠΑΣΟΚ και κομμουνιστικής Αριστεράς, όταν πρόκειται να αντιμετωπιστεί ένας δεξιός υποψήφιος.

 

Οι δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου 1990, που πραγματοποιήθηκαν μετά την άνοδο της Νέας Δημοκρατίας στην εξουσία, αποτέλεσαν την κορύφωση αλλά και ταυτόχρονα το κύκνειο άσμα της απόλυτης κομματικοποίησης των δημοτικών εκλογών.

Ενώ τη δεκαετία του '80 η απόκλιση μεταξύ βουλευτικής και δημοτικής επιρροής ήταν εξαιρετικά περιορισμένη και αφορούσε μόνο το ΚΚΕ, τόσο το 1994, όσο και το 1998, παρατηρήθηκαν – σε αρκετές περιπτώσεις – εντυπωσιακές αποκλίσεις, όχι μόνο σε σύγκριση με την προηγούμενη βουλευτική επιρροή, αλλά και με την παράλληλα εκφρασμένη νομαρχιακή ψήφο.

Οι δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου 1998 σηματοδότησαν μια κρίσιμη μεταστροφή στην εκλογική γεωγραφία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Το ΠΑΣΟΚ έχασε τις 18 από τις 36 νομαρχίες που είχε κερδίσει το 1994 – τις 15 από τη Ν.Δ. και 3 από ανεξάρτητους – και μόνο περιθωριακά μπόρεσε να αναπληρώσει αυτές τις απώλειες κερδίζοντας 4 άλλες νομαρχίες. Αντίθετα, η Νέα Δημοκρατία αύξησε εντυπωσιακά τον αριθμό των νομαρχιών που ελέγχει από 12 σε 26, ενώ συμμετέχει και σε μια ακόμη νομαρχιακή πλειοψηφία στα Δωδεκάνησα. Εξασφάλισε, επίσης, για πρώτη φορά μετά το 1986, τον έλεγχο και των τριών μεγαλύτερων δήμων (Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη) και ανέτρεψε την παγιωμένη κυριαρχία του ΠΑΣΟΚ σε ορισμένους από τους υπόλοιπους σημαντικούς δήμους της χώρας (Πάτρα, Λάρισα, Καβάλα, Γιάννινα, Λαμία κ.λπ). Απέκτησε έτσι, 1η φορά μετά τη μεταπολίτευση, πρωταγωνιστικό ρόλο στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, τόσο του α' όσο και του β' βαθμού.

Καλό βόλι, αδέρφια…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News